Ploenstraat 48 Die Magerhorst

DUIVEN - Eeuwenoude herbouwde havezate (rijksmonument)

Het Huis Magerhorst is een niet als dusdanig erkende havezate en een voormalig kasteel noordelijk gelegen van het dorp Duiven in de Nederlandse provincie Gelderland.

“Rondom het huis Magerhorst bestaat een sage: Het zou spoken rondom de Magerhorst in Duiven zodra de klokken tijdens kerstmis twaalf keer luiden.”

Sage van de Magerhorst

Rondom het huis Magerhorst bestaat een sage: Het zou spoken rondom de Magerhorst in Duiven zodra de klokken tijdens kerstmis twaalf keer luiden. Op dat moment hoort men wapengekletter van zwaarden zonder iets te zien. De heren van kasteel De Ploen en kasteel Magerhorst zijn elkaar volgens de overlevering met zwaarden te lijf gegaan op eerste kerstdag, waarbij de heer van Magerhorst het onderspit moest delven.

Havezate

Omstreeks het jaar 900 wordt voor het eerst melding gemaakt van het Duivense landgoed Magerhorst. Magerhorst komt van het woord Makros (Grieks) en Magis (Latijn) dat groot, meer betekent. Het huidige woord 'mager' stamt af van het woord 'maegher'.

Kasteel ‘Die Magerhorst’ is een havezate. Dit is een versterkt huis (burcht), hofstede of hoeve. Oorspronkelijk was het een benaming voor een grote boerderij met land. In de 17e eeuw was de havezate een riddermatig goed en het bezit hiervan was een voorwaarde voor lidmaatschap van een ridderschap. Have staat voor ‘hof’ en sat(h)é staat voor ‘verblijf’.

1546

De precieze bouwdatum van de Magerhorst is niet bekend. In 1546 moet er zeker een huis hebben gestaan. Een getuigenis op de traptoren geeft aan dat het huis rond 1549 voltooid was. De gravure van Jan de Beyer laat zien dat de Magerhorst in deze tijd bestond uit een rechthoekig gebouw van steen. Het gebouw bestond uit twee verdiepingen en een zolder. Aan de zuidgevel bevond zich een achthoekige traptoren.

Deze traptoren had een wenteltrap met een slakkenhuis gewelf. Aan de oostgevel van het gebouw bevond zich een torentje dat reikte tot de aanzet van de zolderverdieping. Op de zuidoost- en de noordoosthoek had men arkeltorentjes aangebracht. De traptoren bevat een zeldzaam soort mezekouw.

Brand

Op de gravure naar Jan de Beyer is eveneens te zien dat de Magerhorst vroeger werd omringd door een gracht. Inmiddels is deze gracht gedempt. De Magerhorst werd door een brand in de negentiende eeuw verwoest. Alleen de toren bleef gespaard. Na de brand bouwde men tegen de noordzijde van de toren op de nog staande muurresten een boerderij.

Bewoners

De Magerhorst was rond 1400 een leen van de abdij van Elten. De eerst genoemde eigenaren in de schriftelijke bronnen waren leden uit het geslacht Van Egeren. In 1546 was de Magerhorst in handen van Claes van Egeren Loefszoon. De Magerhorst werd in 1779 verkocht aan A.J. von Hertefeld. Het goed vererfde vervolgens op wethouder Von Bothmer uit Duiven. Hij verkocht het in 1836 aan de familie Van Nispen tot Sevenaer. Zij verpachtten de Magerhorst als boerderij.

De Magerhorst werd in 1960 gekocht door de gemeente Duiven van A.J.A.M. van Rijckvorsel. De gemeente Duiven wilde de boerderij slopen en de toren overeind laten staan. Op het vrijgekomen terrein zouden dan bungalows gebouwd worden. Het restant van dat plan is nog te zien aan de nummering van de aangrenzende huizen. Zover is het niet gekomen, want vlak voor de geplande afbraak kocht de familie Boogaarts het verwaarloosde huis en liet het oude muurwerk restaureren.

Dorine Boogaarts

,,Toen wij Die Magerhorst zagen zijn wij naar de gemeente gegaan en hebben we geïnformeerd wat het was. Het bleek dat het gebouw lange tijd had dienstgedaan als boerderij, maar dat het sinds tien jaar leegstond en een ruïne geworden was. De gemeente zelf had oorspronkelijk gedacht om het als burgemeesterswoning in te richten, maar de burgemeester wilde dat zelf niet. En toen is het een beetje verwaarloosd en na tien jaar leegstand was het ook niet meer bewoonbaar.

We hebben het eerst gekocht van de gemeente voor één gulden”. Wij zijn verder gaan kijken naar de mogelijkheden. Het zou eventueel gerestaureerd kunnen worden met behulp van monumentenzorg. En wij hebben die stap genomen. We hebben het eerst gekocht van de gemeente voor één gulden. De renovatie startte in 1967 en duurde tot 1 april 1972".

Renovatie in 1966

Theet van Aalst uit Loo over de renovatie van 'Die Magerhorst'

,,Met mijn Opa Frans Klappers, de vader van mijn moeder Greetje, ben ik er heel veel geweest toen zijn bedrijf Gebr. Klappers het aan het restaureren was. Ik ben zelfs door het verdiepingsplafond van het torentje gezakt wat ik niet aan mijn oma mocht vertellen want anders zou ze het te gevaarlijk vinden dat ik als ‘kleine aap’ meeging.

Daar is de liefde voor oude gebouwen ook ontstaan.Mijn opa en zijn broer, Oom Jo Klappers vertelden mij altijd al heel veel over geschiedenis maar op de magerhorst vertelde mijn opa mij van alles over bouwstijlen en de geschiedenis van de Magerhorst." ,,Op zaterdag ging hij daar ook nog aan het werk; voor hem was het ook zeker hobby, ik week niet van zijn zijde.

Ooit heb ik toen gezegd: ,,Later wil ik ook in zo'n kasteeltje wonen!" Mijn opa antwoordde: ,, Dan moet je goed leren, hard werken en veel geluk hebben!"

In 2002 kochten Evelyne en ik de havezathe Loowaerd. Mijn opa heeft het helaas nooit meegemaakt maar ik weet zeker dat hij in 't Loo op de Loowaerd niet weg te slaan was en vast ook trots geweest zou zijn op zijn Theetje.

Ridder

Tot op de dag van vandaag wordt 'Die Magerhorst' bewoond door een ridder. Dr. Jan Boogaarts is tweevoudig ridder; Commandeur in de Orde van St. Gregorius en Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.