Leuvensedijk Gebr. Meuwsen

GROESSEN - Herdenkingsmonument Jan en Piet Meuwsen

Op 19 september 1944 is er een Duits jachtvliegtuig neergeschoten bij de uiterwaarden van Groessen ter hoogte van de Vossendel en de Huttenhoek (later Oldenhoek en nu tussen Rijnstrangenweg 13 en 15). De piloot van het Duitse jachtvliegtuig landde in de Pannerdense waard aan zijn parachute.

“De broers hadden hun eigen graf moeten graven bij het zandgat van de Raayhof en daar hebben ze volgens zeggen een nekschot gekregen.”

Jan en Piet Meuwsen

Jan (23 jaar) en Piet (17 jaar) Meuwsen zagen dit gebeuren en gingen kijken. Hetzelfde deden Theet Dominicus , die nu nog aan de Lijkweg woont, Hent Palm en Jan en Piet Steenkamp. Piet Meuwsen was daar al in de buurt om de koeien van zijn vader, die in de uiterwaarden liepen, te gaan melken.

Jan Meuwsen kwam onderweg naar zijn ouderlijk huis aan de Schrouwenburg (een zijweggetje van de Lijkweg) hier ook naar toe. Als door een toeval troffen ze elkaar in de buurt van de Huttenhoek, waar Theet Dominicus (toen 17 jaar) de gebroeders Meuwsen ook heeft gezien.

foto: Piet en Jan Meuwsen

De kogels vlogen hen om de oren

Volgens de bewoners kwamen de Duitsers, die bij Vreman in de Pannerdense Waard gelegerd waren, ook op de plek van de crash af. Zij begonnen te schieten. Theet Dominicus: “De kogels vlogen hen om de oren.” Jan en Piet Meuwsen hadden zich verscholen in de duiker van een sloot. De Duitsers zagen vanaf de dijk waar ze zaten en hebben hen opgepakt en meegenomen naar het huis van Vreman.

Theet Dominicus is naar de woning van Max Wolters aan de Huttenhoek gerend, naar binnen gegaan en zag van daaruit wat er met de broers gebeurde. Toen het rustig was, is hij alsnog naar zijn eigen huis gegaan.

Twee verhalen doen de ronde

1 - Volgens Jo Schepers, oomzegger van Jan en Piet Meuwsen, was de versie van het verhaal bij ons thuis altijd dat de ‘dronken’ Duitsers erachter kwamen dat ze hun eigen vliegtuigen uit de lucht hadden geschoten. Als represaille op hun eigen falen zouden de Duitsers in de avond (rond 20.30 uur) Jan en Piet Meuwsen hebben gefusilleerd. De broers hadden hun eigen graf moeten graven bij het zandgat van de Raayhof en daar hebben ze volgens zeggen een nekschot gekregen.

2 - Een ander verhaal vertelt dat de Duitsers de broers er van verdachten dat ze op hen hadden geschoten. Hoewel er bij hen geen wapens gevonden zijn, werden ze toch doodgeschoten.

Vrij krijgen van de lichamen

De Duitsers wilden vervolgens de lichamen niet vrijgeven om te begraven. Op zondag 24 september 1944 was er een gezongen requiemmis voor de broers, bijgewoond door een groot aantal parochianen. Door de bemiddeling van de kapelaan Weterman van de Groessense Andreas-parochie lukte het de lichamen toch vrij te krijgen om te kunnen herbegraven op maandag 25 september 1944.

Een eis van de Duitsers was, dat er bij de begrafenis geen ongeregeldheden zouden plaatsvinden. Pas na de bevrijding werden op 2 juli 1945 door de gemeentesecretaris van Pannerden de overlijdensakten opgemaakt. Begin augustus werden deze akten in de gemeente Duiven ingeschreven.In augustus 1946 ontving de vader van de broers, de heer T. Meuwsen, een brief van Hare Majesteit Koningin Wilhelmina.

Hierin betuigt ze haar medeleven met het verlies van Jan en Piet. In deze brief spreekt zij over het neerhalen van een Engels vliegtuig.

Aircraft Research Group Achterhoek

De ARGA houdt zich bezig met het onderzoek naar de luchtoorlog in onder andere de Liemers en de Achterhoek tijdens de Tweede wereldoorlog. Zij richten zich op locatieonderzoek, vliegtuigbergingen en het conserveren van vliegtuigonderdelen. Onderzoek heeft aangetoond dat er tijdens een groot luchtgevecht op 19 september 1944 boven Groessen en wijde omgeving twee Duitse en vier Amerikaanse jachtvliegtuigen zijn neergehaald.

Één ervan, een Duitse Focke-Wulf Fw 190, kwam bij Groessen neer. Op 22 april 2006 heeft de ARGA de resten opgegraven van een Messerschmitt ME 109G-14 bij Groessen. Het toestel is in de roerige septemberdagen van 1944 neergestort achter de boerderij van de familie Steenkamp aan de Rijstrangenweg 11 in Groessen. Net na de berging van de ME 109G-14 in Groessen kreeg de ARGA een tip van dezelfde landeigenaar, de heer Steenkamp. Op een ander akker was ook een toestel gecrasht. Op zaterdag 12 augustus 2006 heeft de ARGA dit toestel, een Focke-Wulf Fw 190 geborgen.

De Duitse piloot wist zich op 19 september 1944 met zijn parachute in veiligheid te brengen. Hij behoorde tot de 2e Gruppe van Jagdgeschwader 6.Theet Dominicus heeft aan Jo Schepers de plek gewezen waar de twee Duitse vliegtuigen zijn neergestort. Dit strookte volledig met de uitgravingen van de ARGA op het terrein van Steenkamp in 2006.